یکپارچگی عمودی یک استراتژی تجاری است که در آن یک کسب و کار مراحل مختلف تولید و زنجیره تامین را کنترل می کند و نیاز به تامین کننده های خارجی را به حداقل می رساند و حتی در شرایطی ممکن است این نیاز را به طور کامل از بین ببرد. این استراتژی تجاری انواع و روش های مختلفی دارد که در این مقاله از اورجین وب با هم بررسی می کنیم.

یکپارچگی عمودی چیست؟

یکپارچگی عمودی استراتژی است که به یک شرکت اجازه می دهد تا با کنترل و نظارت مستقیم بر مراحل مختلف فرآیند تولید خود به جای اتکا به پیمانکاران یا تامین کنندگان خارجی، استقلال خود را بیشتر کند. این استراتژی تجاری را می توان یک روش درون سپاری کسب و کار نیز در نظر گرفت که در آن یک شرکت به جای سپردن مسئولیت های خود به تامین کنندگان و خرده فروشان خارجی، خود تمام مراحل تولید و تامین را به عهده می گیرد.

(اگر با روش منبع یابی درون سپاری آشنا نیستید و تفاوت آنرا با برون سپاری نمی دانید، خواندن مقاله آنرا به شما پیشنهاد می کنیم)

یک نمونه موفق

یک نمونه موفق استراتژی یکپارچگی عمودی شرکت نتفلیکس است. این شرکت در ابتدای کار یک بیزینس اجازه DVD بود. رفته رفته با رشد کسب و کارشان، مدیران و گردانندگان این شرکت فهمیدند می توانند به جای اجاره DVD، خود اقدام به تولید محتوای سینمایی کنند. این شد که نتفلیکس شروع به ساخت سریال ها و فیلم های مختلف کرد که برخی از آنها سر و صدای زیادی هم به پا کردند. برای مثال در سال 2016، The Get Down را تولید کرد که حدود 120 میلیون دلار برای شرکت هزینه داشت. با این حال سود زیادی نیز از فروش آن به دست آورد.

نتفلیکس به جای تکیه بر محتوای دیگران،یکپارچگی عمودی را انتخاب کرد تا نقش خود در توسعه صنعت سرگرمی را روز به روز پررنگ تر کند.

با یکپارچگی عمودی، زنجیره تامین را از آن خود کنید

زنجیره تامین یا فرآیند فروش با خرید مواد اولیه از یک تامین کننده آغاز می شود و با فروش محصول نهایی به مشتری پایان می یابد. یکپارچگی عمودی مستلزم آن است که یک شرکت خود بتواند کنترل دو یا چند مرحله از ایجاد و فروش محصولات یا خدمات را بر عهده بگیرد. در واقع شرکت باید بخشی از فرآیند تولید، توزیع یا خرده فروشی را که قبلاً برون سپاری می کرده، خود به عهده گرفته و انجام دهد.

شرکت ها می توانند برای یکپارچگی عمودی، مواد اولیه را تولید کرده و از این راه هزینه تولید را کمتر کنند. همچنین می توانند وب سایت راه اندازی کنند یا در سراسر کشور فروشگاه ها فیزیکی افتتاح کرده تا نیاز به برون سپاری خرده فروشی را نیز از بین ببرند. حتی می توانند برای این کار انبارهایی را ایجاد کرده تا توزیع محصولات نیز درون سپاری شود.

البته تمام این کارها مستلزم هزینه بسیار زیادی برای ایجاد امکانات لازم برای هر فرایند، استخدام نیروی متخصص و توسعه بخش مدیریت برای نظارت دقیق تر بر فرایند تولید است. این استراتژی باعث توسعه مقیاس یک کسب و کار و در عین حال سخت تر شدن مدیریت آن است. با مالکیت بر یک زنجیره تامین و نظارت مستقیم بر مراحل مختلف آن، یک شرکت می تواند انحصار بازار را نیز در دست بگیرد. انحصاری که در نتیجه یکپارچگی عمودی به دست بیاید، انحصار عمودی نامیده می شود.

مزایای یکپارچگی عمودی

1. هدف اصلی این استراتژی، به دست آوردن کنترل بیشتر بر زنجیره تامین و فرآیند تولید است. زمانی که این استراتژی به درستی اجرا شود، می تواند در بلند مدت منجر به کاهش هزینه ها، صرفه جویی و اتکای کمتر به طرف های خارجی شود.
2. هزینه های حمل و نقل به کمک یکپارچگی عمودی کاهش پیدا می کند. همچنین اگر یک شرکت بتواند خود مواد خام مورد نیاز را تولید کند، می تواند کیفیت محصولات را نیز بالاتر ببرد. زیرا کنترل مستقیم بر فرایند تولید آن دارد.
3. هماهنگی زنجیره تامین به کمک این استراتژی ساده تر می شود. چرا که قسمت های زنجیره اکنون درون سپاری شده اند و به خود نیروهای داخلی شرکت محول شده اند.
4. امنیت کانال های توزیع بالاتر می رود. نظارت مستقیم بر فرایند توزیع دست کلاهبرداران را از سوء استفاده در فرایند توزیع کوتاه می کند.

محدودیت های یکپارچگی عمودی

1. یکپارچگی عمودی یک شرکت، فرایندی نیست که یه شبه اتفاق بیفتد. بلکه یک فرایند طولانی مدت است که باید و وقت و هزینه زیادی صرف آن کنید تا نتیجه مطلوب را ببیند.
2. این استراتژی در ابتدا بسیار هزینه بر است. فرایند استخدام، آموزش کارکنان، ایجاد بخش های جدید، توسعه بخش مدیریت برای نظارت بر فرایندهای مختلف و … همه و همه نیاز به هزینه بسیاری دارند.
3. به دلیل پیچیدگی فرایند کنترل بر کل یا بخش هایی از زنجیره تامین، ممکن است شرکت در طولانی مدت از هدف اصلی خود دور شود و انعطاف پذیری خود را از دست بدهد.

انواع روش های یکپارچگی عمودی

چندین راه وجود دارد که یک شرکت می تواند به یکپارچگی عمودی دست یابد. در این قسمت این روش ها را با هم بررسی می کنیم:

 رو به عقب (Backward Integration)

شرکتی که این نوع یکپارچه سازی را انتخاب می کند، کنترل نقطه ای قبل از خود را در زنجیره تامین به دست می گیرد. برای مثال شرکت شروع به استخدام تامین کننده یا تولید مواد خام می کند. هر دو این موارد در بالای زنجیره تامین هستند. برای مثال یک شرکت تولید مبلمان که از استراتژی یکپارچگی عمودی استفاده می کند را در نظر بگیرید. این شرکت به جای اینکه از تامین کننده خارجی چوب بخرد، منابع چوب مورد نیاز خود را به داخل شرکت می آورد.

یا مثلا شرکت آمازون در ابتدای فعالیتش به خرده فروشی کتاب می پرداخته است. کتاب ها را از ابتدا از ناشران گرفت و به مشتریان می فروخت. اما کم کم خود به یک ناشر کتاب تبدیل شد و شروع به فروش کتاب های خود کرد.

 رو به جلو (Forward Integration)

در این نوع یکپارچگی، شرکت فرایند توزیع و فروش محصولات خود را به دست می گیرد. برای مثال یک شرکت تولید پوشاک را در نظر بگیرید. این شرکت محصولات خود را به افراد عمده فروش می فروشد و عمده فروشان هم محصولات را بین خرده فروشان مختلف تقسیم می کنند. حال اگر این شرکت اقدام به اعمال استراتژی یکپارچه سازی عمودی کند، فروشگاه هایی را در نقاط مختلف راه اندازی می کند و خود مستقیما محصولات را به مشتریان می فروشد. در نتیجه، به علت حذف واسطه ها از زنجیره تامین، قیمت تمام شده محصول نیز کمتر می شود. علاوه بر آن، سود شرکت از فروش هر محصول هم بیشتر می شود. چون دیگر نیازی نیست به واسطه ها هزینه ای پرداخت کنند.

این روش کمتر برای یکپارچگی استفاده می شود. زیرا اغلب برای شرکت‌ ها سخت‌ تر است که شرکت‌ های انتهایی زنجیره تامین را به دست بیاورند.

متوازن (Balanced Integration)

در این روش یکپارچگی، یک شرکت با شرکت های قبل و بعد خود در زنجیره تامین ادغام می شود. این شرکت هم با تولید کنندگان مواد خام ادغام می شود و هم با خرده فروشان و توزیع کنندگان.

اگر چه این استراتژی یکپارچگی عمودی بیشترین ریسک و هزینه را دارد، مزیت های این روش نیز نسبت به سایر روش ها بیشتر است. زیرا امکان کنترل زنجیره تامین را در مقیاس گسترده تری برای شرکت ها فراهم می کند.

یکپارچگی عمودی و یکپارچگی افقی

یکپارچگی افقی یعنی ادغام یک شرکت با شرکت رقیب یا یک تجارت مرتبط. این کار ممکن است با هدف حذف رقیب، بهبود یا تنوع بخشیدن به خدمات و محصولات، دسترسی به بازارهای جدید و افزایش فروش کلی خود انجام شود.

در مقابل، همانطور که قبل تر هم اشاره کردیم، یکپارچگی عمودی به معنای افزایش کنترل یک شرکت بر شرکت های قبل یا بعد خود در زنجیره تامین است. این نوع یکپارچگی باعث کنترل بیشتر شرکت بر فرایند تولید محصول خود می شود و هزینه های شرکت را کاهش می دهد. هرچند در ابتدا بسیار هزینه بر است، اما اگر به درستی انجام شود، در نهایت باعث افزایش سود می شود.

بگذارید با ذکر یک مثال تفاوت بین این دو را روشن تر کنیم. یک شرکت را در نظر بگیرید که مواد خام را تولید می کند، با همین مواد محصولات خود را تولید می کند و توزیع و فروش محصول را نیز خود انجام می دهد. استراتژی این شرکت یکپارچگی عمودی است. در مقابل شرکتی را در نظر بگیرید که چندین شرکت رقیب را خریداری می کند. این شرکت همچنان در حوزه تخصص خود فعالیت می کند و با این کار تنها مقیاس بیزینس خود را گسترش داده و جایگاه خود را در بازار بالاتر می برد.

هر دو روش مزایا و محدودیت های خاص خود را دارند و ممکن است هر کدام برای بعضی کسب و کارها بهتر از سایرین جواب دهد.

حرف آخر

در این مقاله سعی کردیم درباره استراتژی تجاری یکپارچگی عمودی توضیحاتی ارائه دهیم. همچنین انواع آن را معرفی کردیم و با مزایا و محدودیت های آن نیز آشنا شدیم. همانطور که احتمالا از خواندن این مقاله متوجه شدید، این استراتژی یک روش بسیار پر هزینه و زمان بر است که در بلند مدت می تواند برای یک بیزینس سودآور باشد. اگر قصد اعمال این استراتژی را دارید باید بدانید که این کار نیازمند برنامه ریزی بسیار دقیق می باشد. در واقع این فرایند مستلزم یک سیستم نظارتی و مدیریتی دقیق است که بتواند از پس پیچیدگی آن بر بیاید. بنابراین ابتدا برنامه ریزی های لازم را انجام دهید و بودجه مورد نیاز برای پیاده سازی این استراتژی را تامین کنید. بعد با صبر و حوصله و دقت زیاد به صورت تدریجی شروع به یکپارچه سازی کسب و کار خود کنید؛ چرا که موفقیت در این استراتژی یک شبه به دست نمی آید.

منبع: investopedia