گوریلا مارکتینگ یا بازاریابی چریکی، یک روش خلاقانه بازاریابی است که هدف آن جلب رضایت مشتری و افزایش سود با کمترین هزینه ممکن است. شاید برایتان سوال باشد چگونه می شود بدون هزینه یا با هزینه کم به سود زیاد دست پیدا کرد؟ اصلا مگر ممکن است؟ بله ممکن است. فقط کافی است با ما تا انتهای این مقاله همراه شوید تا ببینید چرا با اطمینان چنین حرفی می زنیم.

گوریلا مارکتینگ چیست؟

بازاریابی چریکی، بازاریابی پارتیزانی یا همان گوریلا مارکتینگ، یک تاکتیک بازاریابی است که در آن یک برند از تعاملات غافلگیر کننده یا غیر متعارف برای تبلیغ محصولات یا خدمات خود استفاده می کند. بازاریابی چریکی از این جهت با بازاریابی سنتی متفاوت است که تمرکز آن بیشتر بر تعامل فردی است. به جای اینکه گروه عظیمی از مخاطبان را هدف قرار دهد، تنها گروه کوچکی را تحت تاثیر قرار می دهد و منتظر می ماند تا این افراد شروع به اشتراک گذاری تجربه خود با افراد دیگر کنند. بدین ترتیب آن گروه کوچک تبدیل به سفیران آن برند می شود و نام آن را به گوش افراد زیادی می رسانند – بدون اینکه هزینه ای بابت این کار خود دریافت کنند. این تاکتیک گوریلا مارکتینگ باعث می شود با حداقل هزینه، آگاهی مردم از یک برند افزایش پیدا کند.

معمولا کمپین های گوریلا مارکتینگ در مکان های عمومی مثل کنسرت ها، جشنواره ها، پارک ها، رویدادهای ورزشی، مراکز خرید و … برگزار می شود و مخاطب آن بیشتر قشر جوان جامعه است. زیرا احتمال دریافت بازخورد مثبت از سمت آنها بیش از دیگر اقشار است.

تاریخچه گوریلا مارکتینگ

تاریخچه تبلیغات به هزاران سال قبل برمی گردد. ممکن است برایتان جالب باشد که حتی در زمان مصر باستان نیز تبلیغات وجود داشته. در آن زمان، پیام های تبلیغاتی را بر روی پاپیروس می نوشتند و در معرض دید افراد قرار می دادند. اوج پیشرفت تبلیغات به حدود قرن نوزده میلادی برمی گردد؛ زمان اختراع رادیو و پس از آن تلویزیون. در آن زمان هدف اصلی تبلیغات صرفا اطلاع رسانی به مردم در مورد یک محصول بود و هیچ توجهی هم به سرگرم کننده بودن آن نمی شد. با گذشت زمان بازاریابان کم کم متوجه شدند که بازاریابی با این روش دیگر جذاب نیست و کارایی لازم را ندارد. در نتیجه به فکر تغییر این رویه افتادند. در همین زمان بود که مفهوم گوریلا مارکتینگ مطرح شد.

واژه گوریلا مارکتینگ برای اولین بار در سال 1984 توسط جی کنراد لوینسون اختراع شد. لوینسون در کتاب «گوریلا مارکتینگ» خود این متد بازاریابی را اینگونه معرفی کرد که: هدف اصلی بازاریابی چریکی کسب رضایت مشتری و دستیابی به سود بیشتر از راه های غیر متعارف و با سرمایه گذاری روی انرژی است، نه پول. طبق اظهارات لوینسون، پدر بازاریابی چریکی، در این روش بازاریابی، هدف اصلی این است که سر و صدایی درباره یک برند یا محصول ایجاد شود و مردم شروع به صحبت درباره آن کنند.

با شنیدن کلمه بازاریابی چریکی ناخودآگاه ذهنمان سمت جنگ های چریکی می رود، که البته کاملا بی ربط به هم نیستند. در جنگ های چریکی، تاکتیک اصلی کمین کردن و غافلگیری دشمن در مواقع حساس است. در گوریلا مارکتینگ نیز همین گونه عمل می شود. یعنی از روش های غیر متعارف برای غافلگیری مخاطب استفاده می شود.

گوریلا مارکتینگ، تاکتیکی به صرفه برای کسب و کارهای کوچک

بازاریابی چریکی نسبت به روش های دیگر بازاریابی نسبتا کم هزینه است و برای کسب و کارهای کوچک که بودجه کمی هم دارند، می تواند انتخاب خوبی باشد. البته باید توجه داشت که گوریلا مارکتینگ شاید به بودجه کمی نیاز داشته باشد اما به خلاقیت بالایی احتیاج دارد.

البته منظور این نیست که کسب و کارهای بزرگ نمی توانند از این روش سود ببرند. بازاریابی چریکی حتی برای برندهای بزرگ نیز می تواند به صرفه و در عین حال سودآور باشد.

انواع روش‌های گوریلا مارکتینگ

گوریلا مارکتینگ می تواند به شکل کمپین ها و رویدادهای مختلف برگزار شود که در ادامه با هم بررسی می کنیم:

گوریلا مارکتینگ در فضای باز

در این حالت بازاریابی چریکی در فضای باز مثل پارک، خیابان، پیاده رو و … انجام می شود. مثلا ممکن است تابلو با مجسمه خاصی را برای جلب توجه افراد در یکی از این مکان ها بگذارند.

گوریلا مارکتینگ در فضای بسته

در این حالت نیز بازاریابی چریکی مشابه روش قبل اما در مکان سربسته مثل ایستگاه مترو، فروشگاه ها و .. انجام می شود.

ایونت مارکتینگ

در این روش، در رویدادی مثل کنسرت یا بازی ورزشی که افراد زیادی در آن قرار دارند، اقداماتی انجام می شود تا توجه مردم به برند خاصی جلب شود. البته معمولا این کار بدون اجازه میزبانان یا اسپانسرهای رویداد انجام می شود. برای آشنایی با روش بازاریابی ایونت مارکتینگ پیشنهاد می شود مقاله مربوط به آن را در مجله اورجین وب مطالعه نمایید.

بازاریابی تجربی

در این روش گوریلا مارکتینگ، صاحبان یک برند شرایطی را فراهم می کنند که افراد بتوانند تعامل نزدیک و به یاد ماندنی با برند داشته باشند. ساخت یک تجربه فراموش نشدنی برای مخاطبان، یک ارتباط احساسی بین مشتری و برند ایجاد می کند و برند برای همیشه یادآور حسی خوب و لذت بخش در افراد می شود.

بازاریابی پنهان

بازاریابی پنهان، زیر مجموعه گوریلا مارکتینگ است که بازاریابی را به روشی کاملا نامحسوس و زیرکانه انجام می دهد؛ به گونه ای که مخاطب روحش هم خبر ندارد مورد هدف یک کمپین تبلیغاتی قرار گرفته است. این متد بازاریابی با کمک جنجال های ساختگی، استفاده از افراد مشهور و سلبریتی ها و روش های دیگر، ناخودآگاه افراد را هدف قرار می دهد و تبلیغات را به گونه ای زیر پوستی انجام می دهد. در نتیجه مخاطب هم سرگرم می شود و هم از تبلیغات زیاد خسته نمی شود. برای آشنایی بیشتر با این متد مارکتینگ پیشنهاد می شود، مقاله “بازاریابی پنهان” را مطالعه نمایید.

ممکن است این تعریف هم کمی گنگ باشد و هنوز هم نتوانسته باشید به طور کامل ماهیت گوریلا مارکتینگ را متوجه شوید. برای اینکه بهتر بتوانید متوجه این مفهوم شوید، نمونه های موفق و شکست خورده بازاریابی چریکی را با هم بررسی می کنیم:

نمونه‌های موفق گوریلا مارکتینگ

در ادامه برخی از موفق ترین نمونه های بازاریابی گوریلا مارکتینگ را آورده ایم.

تبلیغ BBC برای سریال Dracula

در سال 2020 شبکه بی بی سی یک سریال به نام دراکولا – یا همان خوناشام – ساخت و ایده خلاقانه ای برای تبلیغ آن اجرا کرد. بی بی سی بیلبوردهایی را در سطح شهر قرار داد که بر روی آنها متنی قرمز بر روی صفحه ای سفید نوشته شده بود و چند تیر خون آلود نیز در گوشه آن به چشم می خورد. این تیرهای در واقع با ترتیب خاصی کنار هم قرار گرفته بودند و شب هنگام، با یک نورپردازی خاص، سایه این تیرها تصویری از دراکولا روی بیلبورد ایجاد می کرد. این ایده بی بی سی واقعا خلاقانه و متناسب با حال و هوای سریال بود.

ددپول (Deadpool) در اپلیکیشن Tinder

زمانی که فیلم ددپول قرار بود در روز ولنتاین اکران شود، سازندگان این فیلم ایده خلاقانه ای برای فروش به ذهنشان رسید. تیندر اپلیکیشنی برای دوست یابی است. کاربران در آن پروفایلی می سازند و خصوصیات خود در آن می نویسند. اگر خصوصیات کاربری با کاربر دیگر مشابه باشد، این دو نفر با هم معرفی می شوند. سازندگان ددپول در تیندر پروفایل هایی با عکس و توضیحات خنده دار برای شخصیت ددپول درست کردند که در تیندر بعضی افراد ظاهر می شد. اگرچه تیندر محلی برای تبلیغات نیست؛ اما همین کار کوچک توانست توجه زیادی را به سمت فیلم قبل از اکران جلب کند.

کوکاکولای اضافی در دستگاه خرید خودکار

شرکت کوکاکولا برای تبلیغ نوشیدنی خود از روش گوریلا مارکتینگ استفاده کرد و بازخورد بسیار خوبی هم گرفت. این شرکت یک ماشین فروش خودکار به نام «ماشین خوشحال» را در دانشگاهی در نیویورک قرار داد و اطراف آن دوربین مخفی گذاشت. دانشجویانی که از این دستگاه نوشیدنی می گرفتند، به جای یک نوشیدنی خنک، دو یا تعداد بیشتری نوشیدنی می گرفتند. واکنش آنها توسط دوربین مخفی ضبط شد و فیلم آن در فضای مجازی میلیون ها بار دیده شد. این اقدام کوکاکولا سود زیادی را برای این شرکت به دنبال داشت.

نمونه‌های ناموفق گوریلا مارکتینگ

گاهی اوقات بعضی برندها زمان، مکان و روش اشتباه را برای گوریلا مارکتینگ انتخاب می کند که باعث آسیب به شهرتشان می شود. مثل نمونه های زیر:

در سال 2007 یک شبکه کارتونی تابلوهایی LED از یک شخصیت کارتونی خود در سطح شهر بوستون قرار داد. این تابلوها در روز خاموش بودند اما در شب روشن می شدند و به دلیل شباهتشان به بمب، باعث ترس و وحشت در بین مردم می شدند. در نهایت این تابلوها از سطح شهر جمع آوری شبکه مذکور دو میلیارد دلار جریمه شد.

در سال 2005، یک برند بستنی به نام Snapple در تلاشی برای ثبت نام خود در رکورد جهانی گینس، یک بستنی یخی بزرگ را در وسط پارکی در نیویورک قرار داد. اما بستنی زودتر از حد انتظار آب شد و باعث کثیفی فضای پارک شد و در نهایت آتش نشانی مجبور شد آن قسمت از پارک را بشوید.

حرف آخر

در این مقاله سعی کردیم به تمام نکات مهم در گوریلا مارکتینگ اشاره کنیم. همانطور که قبل تر گفتیم، یکی از به صرفه ترین روش هایی بازاریابی، بازاریابی چریکی است که می تواند با هزینه کم، نتیجه خوبی به دنبال داشته باشد. اما لازم است این نکته را نیز یادآوری کنیم که بازاریابی چرکی کمی چالش برانگیز است. اگر اطلاع کافی درباره آن ندارید یا می خواهید کسب و کارتان از هرگونه ریسک دور باشد، این روش بازاریابی برای شما انتخاب خوبی نخواهد بود. در غیر این صورت، با طراحی یک استراتژی خلاقانه و پیاده سازی آن در مکان و زمان مناسب، می توانید از بازخورد خوب حاصل از گوریلا مارکتینگ لذت ببرید.

منبع: hubspot.com